جت تم | فروش فایل
مقدمه :
امروزه ما در دنیایی زندگی می‌کنیم که گزینه‌های درمانی زیادی برای کنترل بیماری‌های مختلف وجود دارد. با این حال، افزایش دسترسی به داروها احتمال تداخلات دارویی را افزایش داده است. برای اینکه با مهمترین تداخلات دارویی آشنا شوید، این مقاله را تا انتها بخوانید.
تداخل دارویی
منظور از تداخلات دارویی این است که مصرف همزمان یک دارو با سایر داروها، غذاها، نوشیدنی‌ها یا گیاهان می‌تواند اثر آن را در بدن تغییر دهد. به عبارت دیگر، اثربخشی دارو را از آنچه که مورد انتظار است بیشتر یا کمتر کند یا به بروز عوارض جانبی غیرمنتظره منجر شود.
انواع تداخلات دارویی
انواع مختلفی از تداخلات دارویی وجود دارد که باید از آنها آگاه بود. بیایید هر یک از این تداخلات را با هم بررسی کنیم.
تداخل دارو دارو
واکنش دارو-دارو زمانی رخ می‌دهد که بین دو یا چند داروی مختلف تداخل وجود داشته باشد. برای مثال، مصرف همزمان داروی ضدانعقاد خون وارفارین (Warfarin) و داروی ضدقارچ فلوکونازول (Fluconazole) خطر خونریزی را افزایش می‌دهد.
تداخل داروی تجویزی با داروی بدون نسخه
این واکنش بین دو داروی بدون نسخه یا یک داروی بدون نسخه با داروی تجویزشده توسط پزشک ایجاد می‌شود. گیاهان دارویی و مکمل‌های غذایی از رایج‌ترین داروهای بدون نسخه هستند. نمونه‌ای از این تداخل می‌تواند بین یک دیورتیک (دارویی که بدن را از شر آب و نمک اضافی خلاص می‌کند) و ایبوپروفن (Ibuprofen) رخ دهد. ایبوپروفن ممکن است اثربخشی دیورتیک را کاهش دهد، چون باعث حفظ آب و نمک در بدن می‌شود.
تداخل دارو غذا
این واکنش زمانی اتفاق می‌افتد که مصرف یک غذا یا نوشیدنی خاص اثر دارو را تغییر دهد. به‌عنوان مثال، بعضی از استاتین‌ها که برای درمان کلسترول بالا استفاده می‌شوند با آب گریپ‌فروت تداخل دارند. اگر از این استاتین‌ها استفاده می‌کنید، نوشیدن آب گریپ‌فروت ممکن است باعث باقی ماندن دارو در بدن شود و خطر آسیب کبدی یا نارسایی کلیه را افزایش دهد. از سایر پیامدهای تداخل استاتین و آب گریپ‌فروت می‌توان به رابدومیولیز اشاره کرد. این عارضه زمانی رخ می‌دهد که به‌دلیل تجزیه‌ی عضله‌ی اسکلتی پروتئینی به نام میوگلوبین در خون آزاد می‌شود که می‌تواند به کلیه‌ها آسیب برساند.
تداخل دارو الکل
بعضی از داروها در صورت ترکیب شدن با الکل باعث خستگی و تأخیر در واکنش می‌شوند. همچنین می‌توانند خطر عوارض جانبی منفی را افزایش دهند. برای مثال، مصرف همزمان الکل یا داروهای حاوی الکل با آنتی بیوتیک مترونیدازول (Metronidazole) باعث گرگرفتگی، استفراغ و درد شکم می‌شود.
تداخل دارو بیماری
این تداخل زمانی رخ می‌دهد که استفاده از دارو باعث تغییر یا بدتر شدن یک بیماری می‌شود. علاوه بر این، بعضی از بیماری‌ها می‌توانند خطر عوارض جانبی داروها را افزایش دهند. به‌عنوان مثال، تعدادی از داروهای ضداحتقان که برای درمان سرماخوردگی مصرف می‌شوند، فشار خون را بالا می‌برند و برای افراد مبتلا به پرفشاری خون مناسب نیستند. مثال دیگر، متفورمین (داروی دیابت) و بیماری کلیوی است. افراد مبتلا به بیماری کلیوی باید از دوز پایین متفورمین استفاده کنند یا اصلاً آن را مصرف نکنند. چراکه متفورمین می‌تواند در کلیه‌ی این بیماران انباشته شود و خطر عوارض جانبی شدید را افزایش دهد.
تداخل دارو با نتیجه‌ی آزمایش
بعضی از داروها با تست‌های آزمایشگاهی تداخل دارند و روی نتیجه‌ی آنها تأثیر می‌گذارند. برای مثال، داروهای ضدافسردگی سه‌حلقه‌ای آزمایش‌های پوستی را که برای تعیین آلرژی‌ها استفاده می‌شوند، تحت تأثیر قرار می‌دهند.
مهمترین تداخلات دارویی
همان‌طور که گفته شد، مصرف گریپ‌فروت با بعضی از داروها تداخل دارد. این میوه که جذب دارو در روده و نحوه‌ی انتقال آن را در بدن تغییر می‌دهد، می‌تواند بر بیش از 50 دارو تأثیر بگذارد. برای مثال، اثربخشی داروی فکسوفنادین (Fexofenadine) را که برای درمان آلرژی تجویز می‌شود کم می‌کند و اثربخشی آتورواستاتین (Atorvastatin) را که داروی کاهنده‌ی کلسترول است، افزایش می‌دهد.
تداخل دارویی سیتریزین و استامینوفن
اگر از داروهایی که برای رفع سرماخوردگی استفاده می‌شوند و یا از داروهای ضدآلرژی استفاده می‌کنید (مانند: شربت دیفن هیدرامین یا استامینوفن) از سیتریزین استفاده نکنید، زیرا ممکن است سبب تداخل دارویی شود.
تداخل دارویی مترونیدازول
الکل و محصولات حاوی الکل (شربت سرفه، شربت سرماخوردگی و افترشیو) محصولات حاوی پروپیلن گلیکول محلول لوپیناویر و ریتوناویر لیتیوم داروهای هورمونی جلوگیری از بارداری از جمله قرص‌ها، پچ‌ها و حلقه‌ها داروی دی سولفیرام سیپروفلوکساسین
تداخل دارویی آموکسی سیلین
تداخلات دارویی ممکن است عملکرد و تأثیر داروها را تغییر دهد یا باعث افزایش ریسک بروز عوارض جانبی آنها شود. بنابراین برای مصرف این دارو، لیست تمام داروهایی که مصرف می‌کنید اعم از داروهای تجویزی و غیرتجویزی (گیاهی، مکمل و …) را با پزشکتان در میان بگذارید.
تداخل دارویی آموکسی سیلین و مترونیدازول
یک دارو در کنار اثرات مورد نیاز خود ممکن است عوارض ناخواسته‌ای نیز ایجاد کند. در صورت بروز هر یک از عوارض جانبی زیر فوراً با پزشک خود مشورت کنید: خارش واژن یا اندام تناسلی ترشحات غلیظ و سفید رنگ واژن با بوی ملایم یا بدون بو مدفوع سیاه و قیری رنگ خونریزی لثه نفخ خون در ادرار تاری دید
تداخل دارویی بتاهیستین
بتاهیستین ممکن است با برخی داروها تداخل داشته باشد: داروهای آنتی‌هیستامین داروهای فشار خون برخی داروهای مربوط به درمان اختلالات گوش همیشه قبل از شروع مصرف بتاهیستین، پزشک خود را از تمامی داروها، مکمل‌ها و شرایط پزشکی آگاه کنید.
تداخل دارویی بوسپیرون
تداخل دارویی داروی بوسپیرون با داروهای دیگر به ۳ دسته تداخل شدید، تداخل جدی و تداخل متوسط تقسیم می‌شوند. حتما قبل از مصرف بوسپیرون همراه با داروهای زیر با پزشک خود مشورت نمایید. تداخل شدید: داروهای بازدارنده منوآمین اکساید یا MAOIS که از داروهای ضدافسردگی هستند و موجب فشار خون بالا می‌شوند. همیشه فشار خون خود را بررسی کنید. سردرد و تغییر در دید نشانه‌های این تداخل هستند. تداخل جدی: داروی بوسپریون با داروهای انتقال دوپامین و لوفلوپان تداخل دارویی جدی دارد. تداخل متوسط: داروهایی که با بوسپیرون تداخل دارویی متوسطی دارند عبارتند از: داروی ضد افسردگی نفازودون ریفامپین
تداخل دارویی دیفن هیدرامین
داروی دیفین هیدرامین با سایر آنتی هیستامین‌ها مثل سیترزین، کلرفنیرامین و کتوتیفن تداخل دارویی دارد. – مصرف همزمان دیفین هیدرامین با داروی وانکومایسین و داروهای سالیسیلات باعث پنهان ماندن اثرات سمی این داروها بر گوش می‌شود.
تداخل دارویی دیکلوفناک
تداخلات دارویی ممکن است عملکرد و تأثیر داروها را تغییر دهد یا باعث افزایش ریسک بروز عوارض جانبی آنها شود. بنابراین برای مصرف این دارو، لیست تمام داروهایی که مصرف می‌کنید اعم از داروهای تجویزی و غیرتجویزی (گیاهی، مکمل و …) را با پزشکتان در میان بگذارید. برخی از داروهایی که با دیکلوفناک سدیم تداخل دارند، عبارتند از: آسپرین داروهای ضد انعقادی خوراکی داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی استامینوفن داروهای ضد فشارخون انسولین و داروهای پایین آورنده قندخون خوراکی لیتیوم متوتروکسات
تداخل دارویی دمیترون
داروهایی که با دمیترون تداخل دارویی دارند، شامل آپومورفین، ترامادول، دوفتیلید، پیموزاید، پروکائین آمید، آمیودارون، کینیدین، سوتالول، آنتی‌بیوتیک‌های ماکرولید مانند اریترومایسین، داروهای ضدافسردگی، دولوکستین، فلوکستین و پاروکستین است.
تداخل دارویی یدوفولیک
مصرف همزمان مکمل های حاوی فولیک اسید با داروی متوترکسات نیز باعت کاهش اثر می شود. همچنین با برخی داروهای ضد صرع ، سولفادوکسین، پریمتامین، فلوروراسیل، متوترکسات، آنتی بیوتیک ها و داروهای تیروئیدی می‌تواند تداخل ایجاد کند. مکمل های حاوی ید ممکن است با برخی داروهای تیروئیدی تداخل داشته باشد.
تداخل دارویی سفکسیم
قبل از مصرف این دارو، اگر هر دارویی مصرف کرده اید، از جمله داروهایی که بدون نسخه هستند و داروهای گیاهی خریداری شده، به پزشک یا داروساز خود بگویید. همچنین، قبل از مصرف هر داروی جدید، در طول دوره درمان با این نوع آنتی بیوتیک، از نظر تداخل دارویی با داروساز یا پزشک خود مشورت کنید. مصرف سفیکسیم با هر کدام از داروهای زیر تداخل دارد: وارفارین: ممکن است زمان لخته شدن خون را افزایش دهد کاربامازپین: افزایش عوارض کاربامازپین نفیدیپین: افزایش اثرات نفیدیپین پروبنسید: باعث افزایش غلظت سفیکسیم در خون می شود سالیسیلات ها: باعث کاهش جذب این آنتی بیوتیک می شود
تداخل دارویی قرص اس دی اف
سیلدنافیل و نیترات ها: مصرف سیلدنافیل در بیمارانی که از داروهای حاوی نیترات استفاده می کنند، منع مصرف دارد. زمانی که تجویز نیترات از نظر پزشکی ضروری باشد، فقط در صورتی که ۲۴ ساعت از مصرف سیلدنافیل گذشته باشد، استفاده از نیترات مجاز است. در بیماران مبتلا به نارسایی کلیوی یا کبدی ممکن است نیاز به فاصله ی بیشتر از ۲۴ ساعت باشد.
تداخل دارویی ناپروکسن
داروهایی که با naproxen تداخل دارویی دارند به سه دسته تداخل شدید، تداخل جدی و تداخل متوسط تقسیم می‌شوند. حتما قبل از مصرف ناپروکسن با داروهای زیر با پزشک خود مشورت کنید: اگر «کلستیرامین» را همراه با naproxen مصرف کنید، ممکن است بدن ناپروکسن را با سرعت کم‌تری نسبت به حد معمول جذب کند. به این معنا که ممکن است عملکرد ناپروکسن طولانی‌تر شود. در صورت استفاده‌ی همزمان «لیتیوم» و ناپروکسن، ممکن است لیتیوم موجود در بدن به سطح سمی و مضر برسد. مصرف «متوترکسات» با naproxen می‌تواند منجر به ایجاد سطوح سمی و مضر متوترکسات در بدن شود. مصرف «وارفارین» با ناپروکسن خطر خونریزی معده و روده را افزایش می‌دهد.
تداخل دارویی نئوتادین
قبل از مصرف این دارو، چنانچه از داروهای زیر استفاده می‌نمایید، پزشک خود را مطلع سازید:
اریترومایسین، آزیترومایسین، کتوکونازول، فلوکستین، سایمتیدین – مصرف همزمان این داروها ممکن است سطح پلاسمایی دس لوراتادین را بدون تغییر در اثرات بالینی دارو، افزایش دهد.داروهای مهار کننده منو آمین اکسیداز (MAO) شامل ایزوکربوکسازيد، فنلزین، پروکاربازین، سلجيلين و ترانیل سیپرومین – در صورت مصرف همزمان با در طی ۲ هفته اخیر با یک داروی مهار کننده MAO، عوارض جانبی دس لوراتادین ممکن است شدت یابد. لذا از مصرف همزمان این داروها باید خودداری شود.
تداخل دارویی نوافن
ترکیب استامینوفن، ایبوپروفن و کافئین ممکن است با برخی از داروها تداخل کند، از جمله داروهای ضد انعقاد خون، داروهای ضد افسردگی، ضد انعقادها و برخی از داروهای قلبی. برای جلوگیری از تداخلات ممکن، ضروری است به پزشک خود در مورد تمام داروها، مکمل‌ها و محصولات گیاهی که مصرف می‌کنید، اطلاع دهید.
تداخل دارویی خطرناک برای کودکان
كودكان خردسال ممکن است به داروهای مختلف واکنشی نامطلوب نشان دهند. بنابراین، برای کودکان از دو سالگی تا پایان دورهٔ دبستان نیز همیشه لازم است قبل از دادن هر گونه دارویی به آنها و مخصوصاً برای اولین بار، از قبل با پزشک کودکتان مشورت کرده باشید که این مسئله شامل تمام داروهای تجويزی، بدون نسخه و حتی داروهای گياهی می‌شود.
نتیجه گیری:
اگر از چند دارو استفاده می‌کنید، به بیماری خاصی مبتلا هستید یا به بیش از یک پزشک مراجعه می‌کنید، مراقب داروهای مصرفی خود باشید. همه‌ی پزشک‌هایی که برایتان دارو تجویز می‌کنند باید از تمام داروها، گیاهان دارویی و مکمل‌های مصرفی شما آگاه باشند. حتی اگر فقط از یک دارو استفاده می‌کنید، بهتر است در مورد تداخلات احتمالی آن با پزشک یا داروساز مشورت کنید. این توصیه در مورد داروهای بدون نسخه و داروهای تجویزشده توسط پزشک صدق می‌کند.
